جای خالی رصدخانه ملی علم و فناوری در ایران، چگونه از تحولات علمی جهان عقب نیفتیم؟

به گزارش صنایع 90، تصمیم سازی در جهان امروز نیازمند یک بینش عمیق نسبت به فرایند تحولات آینده است و تصمیماتی که بر اساس چنین بینشی گرفته شود از امکان موفقیت و رقابت پذیری بالاتری در اقتصاد برخوردار خواهد بود.

جای خالی رصدخانه ملی علم و فناوری در ایران، چگونه از تحولات علمی جهان عقب نیفتیم؟

به گزارش گروه علم و پیشرفت خبرنگاران، در جوامع امروزی تحولات فناوری در عرصه های مختلف رشد بسیار شتابانی داشته، این موضوع باعث نگرانی بشر نسبت به آینده پرمخاطره و سرشار از عدم قطعیت زندگی خود شده است. در چنین فضایی آینده نگری و اطلاع از تغییرات و فرایندهای توسعه فناوری بیش از همیشه اهمیت پیدا می کند. تصمیم سازی در چنین دنیای نیازمند بینشی عمیق نسبت به فرایند تحولات آینده است و تصمیماتی که بر اساس چنین بینشی گرفته شود از امکان پیروزیت و رقابت پذیری بالاتری در اقتصاد برخوردار خواهد بود. برای مثال در صورت رصد فناوری های حوزه ICT در سال های گذشته این بینش را در بین مدیران و تصمیم سازان کشور ایجاد می کرد که در دهه سوم قرن 21 میلادی، فناوری های 5G و 6G رشد بالایی خواهد داشت و این بینش می توانست سهم کشور را در این فناوری با آماده سازی زیرساخت ها و توسعه فنی و افزایش R&D در این حوزه، توسعه دهد. همان طور که پیروزیت های امروز کشور در عرصه فناوری های نانو، از رصد، برنامه ریزی و اقدامات به موقع در زمینه فناوری نانو که در 30سال قبل شروع شد، حاصل شده است.

به عنوان نمونه برخی از مراکز رصد فناوری معتقدند در سال های آینده، فناوری هایی مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و کوانتوم فراگیر شده و بخش مهمی از اقتصاد مبتنی بر دانش را به خود اختصاص خواهند داد. از این رو می توان با تمرکز بر روی برخی از فناوری های مذکور از هم اکنون، انتظار پیشرفت هایی در سال های آینده در این حوزه ها داشت. در نقاط مختلف دنیا مراکزی با مأموریت رصد مستمر فرایندها و رویدادهای علم و فناوری و با عنوان رصدخانه فعالیت می نمایند.

رصدخانه علم وفناوری چیست و در زیست بوم دانش بنیان کشور چه نقشی ایفا می کند؟

رصدخانه علم و فناوری مراکزی هستند که از طریق رصد علم، فناوری و نوآوری، شبکه سازی میان خبرگان، ذینفعان و مراکز ملی و بین المللی، توسعه تعاملات و همکاری های علمی و نیز آینده نگاری علم و فناوری به فرایند رشد و زیست بوم علم و فناوری کمک می نمایند. رصدخانه های علم و فناوری نقش مهمی در رصد و ارزیابی علم و فناوری و تحلیل سیاست گذاری در این حوزه، جمع آوری و پردازش ایده، تحلیل و پیش بینی فرایندهای علم و فناوری و نیز مشارکت در فرایند سیاست گذاری و تصمیم سازی ایفا می نمایند. رصدخانه ها عمدتاً به صورت تخصصی در حوزه های مختلفی فعالیت می نمایند. رصدخانه ها عموماً به رصد تحولات و فرایندهای علم و فناوری، رصد نوآوری های تکنولوژیک، تحلیل فرایند بازار و اقتصاد و رصد تحولات و فرایندهای فرهنگی اجتماعی می پردازند.

نگاهی به تجربیات پیروز دنیا

رصد خانه های علم و فناوری در سطح دنیا اغلب به صورت شبکه ای فعالیت می نمایند و این شبکه شامل پژوهشکده ها و مراکز علمی و تحقیقاتی می باشد. برای مثال رصدخانه فناوری اطلاعات اروپا (EITO) با موضوع فعالیت فناوری اطلاعات و ارتباطات، لوازم الکترونیکی با شبکه سازی 20 موسسه اروپایی فعالیت میکند برای مثالی دیگر ، رصدخانه علم و فناوری کانادا زیر نظر مرکز تحقیقات میان رشته ای علوم و فناوری کانادا فعالیت می کند. در این مرکز متخصصانی از رشته های مختلف از جمله تاریخ، جامعه شناسی، علوم سیاسی، فلسفه، اقتصاد، مدیریت و ارتباطات، ابعاد مختلف علم و فناوری را بررسی می نمایند.

جای خالی رصدخانه علم و فناوری در ایران

در ایران با توجه به وجود مراکز رصد علم و فناوری در مراکز مختلف مانند، اندیشکده های آینده پژوهی علم و فناوری، این بستر اولیه جهت شبکه سازی این مراکز وجود دارد ولی در حال حاضر جای این شبکه سازی در کشور ما خالی است.

عدم توجه به تحلیل و رصد فناوری های نوظهور باعث عقب ماندگی کشور از به کارگیری تکنولوژی های نو در صنایع مختلف خواهد شد. در حال حاضر بیشتر مراکز آینده پژوهی در زمینه علم و فناوری در کشور بر اساس تحلیل شرایط فعلی علم و فناوری و بر اساس اسناد بالادستی نسبت به برنامه ریزی و سیاست پژوهی در زمینه ارتقای نظام علم و فناوری کشور اقدام می نمایند و توجه به رصد تحولات فناوری در عرصه بین الملل در این بین، کمرنگ است. در حال حاضر با پر رنگ تر کردن بخش رصد و تحلیل تحولات فناوری در عرصه بین الملل از طریق تأسیس رصدخانه ملی علم و فناوری می توان شاهد تأثیر بیشتر فرایند تحولات فناوری در عرصه بین الملل در سیاست گذاری ها، برنامه ریزی ها و تصمیمات نظام علم و فناوری در کشور بود. این مرکز اگر سطح بالایی از نظر حاکمیتی تأسیس شود می تواند هماهنگی و شبکه سازی خوبی در بین اندیشکده ها و مراکز تحقیقاتی در زمینه علم و فناوری کشور ایجاد نماید تا علاوه بر فعال تر کردن بخش های رصد فناوری های نوظهور دنیای در مراکز مذکور، بتواند همکاری و ارتباط خوبی در جهت در اختیار قرار دادن نتایج و تحلیل رصدهای انجام شده با بخش های مختلف کشور داشته باشد.

/

منبع: خبرگزاری فارس
انتشار: 24 آبان 1400 بروزرسانی: 24 آبان 1400 گردآورنده: sanaye-90.ir شناسه مطلب: 1881

به "جای خالی رصدخانه ملی علم و فناوری در ایران، چگونه از تحولات علمی جهان عقب نیفتیم؟" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "جای خالی رصدخانه ملی علم و فناوری در ایران، چگونه از تحولات علمی جهان عقب نیفتیم؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید