یک میلیون بیکار صاحب عایدی در تهران! - صنایع 90

به گزارش همشهری، آمار ها نشان می دهد 11 میلیون نفر از جمعیت تهران را افراد بالای 15 سال تشکیل می دهند که می توانند از نظر اقتصادی فعال باشند.

از این اندازه 4 میلیون و 379 هزار نفر شاغل هستند، یعنی از کل جمعیت بالای 15 سال تهران 39.7 درصد شاغل هستند و بقیه این افراد را محصلان، افراد خانه دار، بیکاران و افرادی که شغل ثابت ندارند، اما عایدی دارند تشکیل می دهند.

نکته حائز اهمیت این است که یک میلیون و 145 هزار نفر از شهفرایندان تهران که 10درصد از جمعیت بالای 15 سال تهران را تشکیل می دهند، بدون این که شغلی داشته باشند برای خود عایدی ایجاد می نمایند.

جمعیت این افراد نسبت به سال های قبل افزایش یافته است. در سال 1399 جمعیت چنین افرادی نسبت به سال 98 بیش از 84 هزار نفر یعنی رقمی معادل 8 درصد افزایش یافته است.

به نظر می رسد این افراد عایدی خود را از محل واسطه گری در بازار های مختلف ازجمله طلا، ارز، سهام، مسکن، خودرو یا فعالیت در سایر بازار ها و بعلاوه اموری نظیر کارچاق کنی به دست می آورند.

طبق آمار های رسمی در میان جمعیت بزرگسال تهران 3 میلیون و 874 هزار نفر، عمدتا زنان، به شغل خانه داری اشتغال دارند و یک میلیون و 39 هزار نفر هم مشغول تحصیل هستند؛ یعنی 35.2 درصد از جمیعت بالای 15 سال تهران را عمدتا زنان خانه دار و 9.5 درصد را محصلان تشکیل می دهند.

تغییر چهره اقتصاد تهران

استان تهران که پیش از این به عنوان صنعتی ترین استان ایران شناخته می شد، حالا از نظر اقتصادی تغییر ماهیت داده و فعالیت هایش مانند اغلب شهر های بزرگ دنیا به سمت فراوری خدمات تغییر جهت داده است.

مطابق آمار های موجود 80 درصد از بار ارائه خدمات در حوزه اطلاعات و ارتباطات و 65 درصد خدمات اقتصادی و بیمه در کل کشور برعهده استان تهران است.

استان تهران در طول دهه های گذشته رکن اقتصاد ایران بوده و هنوز هم با 14 میلیون نفر جمعیت، مهم ترین استان اقتصادی ایران محسوب می گردد که سهم زیادی در فراوری و اشتغال بر عهده دارد؛ با این حال آمار های تازه نشان می دهد اقتصاد تهران در حال پوست اندازی است و برخلاف چند دهه گذشته که عمدتا به عنوان یک استان صنعتی شناخته می شد مانند بسیاری از شهر های بزرگ دنیا ازجمله کشور های پیشرفته، به سمت فعالیت های خدماتی پیش رفته است.

طبق آمار های موجود، فراوری ناخالص داخلی استان تهران در دهه 90 با رشد قابل ملاحظه ای همراه بوده و تقریبا 8 برابر شده و به 176 هزار میلیارد تومان رسیده است.

هم اکنون سهم استان تهران از فراوری ناخالص داخلی ایران 22.4 درصد است. این آمار ها نشان می دهد استان تهران نقش معین نماینده ای در اقتصاد ایران دارد.

با این حال آنالیز های آماری نشان می دهد فضای اقتصادی تهران در حال تغییر است و این احتمال وجود دارد که اثر این تغییرات در سال های آینده به سایر استان ها هم سرایت کند. آنچه به تغییر ماهیت اقتصاد استان تهران منجر شده گذر به اقتصاد خدماتی است که در دنیای مدرن تأکید زیادی بر آن می گردد.

تهران؛ یک شهر خدماتی

آنطور که گزارش اتاق بازرگانی تهران، برگرفته از اطلاعات مرکز آمار نشان می دهد؛ 72 درصد از فراوریات استان تهران ناشی از انجام فعالیت های خدماتی است و سهم بخش های صنعت، معدن و کشاورزی نسبت به سال های گذشته به طور محسوسی کاهش یافته است.

علت تغییر جهت اقتصاد استان تهران به سمت ارائه خدمات این است که تعداد ساختمان های منطقه ها شهری استان نسبت به سایر استان ها بیشتر است و به تبع آن سهم ارائه خدمات مربوط به املاک و مستغلات هم نسبت به سایر شهر ها بالاتر است. بعلاوه سهم ارائه خدمات در حوزه خرده فروشی و عمده فروشی با توجه به حضور اصناف گوناگون در این استان نسبت به سایر استان ها بیشتر است.

علت دیگر این است که تهران مرکز ایران است و در نتیجه تمرکز ارائه خدمات بخش عمومی در این استان نسبت به سایر منطقه ها بالاتر است.

این مجموعه عوامل موجب شده گروه خدمات، با اختلاف قابل توجهی نسبت به سایر فعالیت ها بیشترین ارزش افزوده را در استان تهران ایجاد کند. در واقع بخش عمده اشتغال در تهران شامل ارائه خدمات در بخش های مختلف است. اما این خدمات شامل چه مواردی است و تهرانی ها مشغول ارائه چه خدماتی به کشور هستند.

تهرانی ها مشغول چه کاری هستند

داده های مرکز آمار نشان می دهد بخش عمده خدماتی که تهرانی ها به جامعه ایران ارائه می نمایند، در حوزه اطلاعات و ارتباطات، فعالیت های اقتصادی و بیمه، املاک و مستغلات و فعالیت های حرفه ای، علمی و فنی متمرکز است.

طبق آمار های رسمی، 79 درصد از کل ارزش افزوده در حوزه اطلاعات و ارتباطات و 65درصد از ارزش افزوده فعالیت های اقتصادی و بیمه در استان تهران فراوری می گردد.

بعد از آن 44 درصد فعالیت های حرفه ای، علمی و فنی را تهرانی ها انجام می دهند. استان تهران بعلاوه به علت گسترده تر بودن فضای شهری و تعداد زیان ساختمان هایش سهم 44 درصدی از ارائه خدمات در بخش املاک و مستغلات کشور دارد.

کمترین سهم استان تهران مربوط به استخراج معدن با سهم 0.7 درصد و بخش کشاورزی با سهم 4.4 درصدی از کل ارزش افزوده بخش های مرتبط در کشور است؛ با این حال پارسال نقش فعالیت های مربوط به تامین برق و گاز استان تهران برجسته تر شده و سهم آن از کل ارزش افزوده کشور 9.4 واحد درصد در مقایسه با ابتدای دهه 1390 افزایش یافته است.

فرایند فراوری در استان تهران

در 8 سال نخست دهه 90 فرایند عمومی فراوری ناخالص داخلی واقعی استان تهران با فرایند کل کشور مشابه و از فرایند عمومی افزایشی برخوردار بود، اما با تشدید تحریم ها در سال 1397 و همراه شدن آن با همه گیری کرونا در 2 سال اخیر، فرایند فراوری در کشور مختل شد.

فعالیت های اقتصادی استان تهران نیز تأثیر گذاشت و موجب شد فرایند فراوری در استان تهران در سال گذشته با نزول روبرو گردد؛ به طوری که فراوری ناخالص داخلی واقعی استان تهران در سال قبل به 176 هزار میلیارد تومان رسید که تقریبا معادل اندازه فراوری در سال 1396 است.

فرایند عمومی رشد واقعی فراوری ناخالص داخلی استان تهران در طول دهه 1390، مثبت بوده و میانگین رشد سالانه این استان در این دهه 2.3 درصد است. این رقم از میانه رشد سالانه فراوری ناخالص داخلی کل کشور بالاتر است.

ضمن اینکه ماندگاری دوره رکود در استان در مقایسه با کل کشور، کوتاه تر است. ارزش افزوده فعالیت های اقتصادی استان تهران از سال 1396 تا 1398، با سرعت بیشتری نسبت به میانه ارزش افزوده فعالیت های اقتصادی کل کشور رشد نموده است.

اما در سال 1399 رشد اقتصادی استان تهران منفی 0.03درصد بوده؛ در حالی که رشد اقتصادی کل کشور یک درصد بوده است. مطابق آمار ها انتظار می رود رشد اقتصادی استان تهران در سال آینده به 7.6 درصد برسد.