ثبت دهمین موزه دانشگاهی ایران در کمیته موزه های دانشگاهی دنیا - صنایع 90

ایسنا: ایده اولیه ایجاد کمیته شورای بین المللی موزه ها برای موزه ها و مجموعه های دانشگاهی در سال 2000 توسط گروهی از محققان موزه های دانشگاهی مطرح شد که معتقد بودند موزه های دانشگاهی با مسائل مختلفی روبه رو هستند چون بخشی از یک موسسه آموزش عالی هستند.

این گروه پییشنهاد ایجاد یک کمیته بین المللی را برای مجموعه ها و موزه های دانشگاهی به ایکوم مطرح کردند و در نتیجه کمیته جدیدی به نام کمیته شورای بین المللی موزه ها برای موزه های و مجموعه های دانشگاهی به صورت رسمی فعالیت خود را در ژوئن 2000 آغاز کرد و به دنبال آن نخستین کنفرانس این کمیته نیز در سال 2001 در شهر بارسلون اسپانیا برگزار گشت.

فاطمه احمدی - موزه دار و عضو کمیته بین المللی موزه های دانشگاهی - در گفت وگو با ایسنا با اعلام خبر ثبت موزه دانشگاه فردوسی مشهد در این سایت بین المللی، می گوید: در سال های نخست فعالیت سایت UMAC که از سال 2010 کار خود را آغاز کرد، اطلاعات باید از طریق ایمیل به دبیر کمیته ارسال می شد تا او نیز اطلاعات را بارگذاری کند و آن حتی قابلیت جاگذاری تصاویر در سایت را نداشت و اطلاعات فقط در سطح یک متن معرفی موزه و جانمائی یک متن حدود 200 کلمه ای بود، اما به مرور با تکمیل سایت امکان بارگذاری اطلاعات توسط اعضای کمیته به وجود آمد.

او با اشاره به این که رئیس موزه دانشگاهی مشهد از حدود چهار سال قبل نخستین قدم برای ثبت موزه خود را در این سایت برداشت، بیان می کند: با تکمیل و بارگذاری اطلاعات مورد نیاز در سایت UMAC در حدود 10 روز گذشته، پنج شنبه 24 مرداد، نام این موزه در سایت موزه های دانشگاهی بین المللی به ثبت رسید.

وی با تاکید بر وجود تنوع موضوعی 10 موزه ثبت شده از ایران در این سایت بین المللی، ادامه می دهد: ثبت موزه های موزه ملی تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، موزه نگارستان دانشگاه تهران، موزه مقدم دانشگاه تهران، موزه تاریخ طبیعی دانشگاه تربیت معلم مشهد، موزه تاریخ طبیعی دانشگاه شیراز، موزه نصیر دانشگاه خواجه نصیر، موزه تاریخ علم دانشگاه اردبیل، موزه بهداشت و سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، موزه تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر و موزه دانشگاه فردوسی مشهد خود این تنوع را نشان می دهد، موضوعاتی مانند پزشکی، علمی و تکنولوژی و حتی معرفی مشاهیر دانشگاهی می تواند موضوعیت و تنوع این موزه ها را نشان دهد.به گفته عضو کمیته بین المللی موزه دانشگاهی در حال حاضر نیز مراحل ثبت پرونده موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران در این سایت موزه دانشگاهی دستور کار است تا این موسسه نیز در سطح بین المللی معرفی و ثبت شود.

احمدی سه شرط پیوستن و ثبت شدن نامِ موزه های دانشگاهی در این سایت را داشتن مجوز موزه از سوی اداره کل موزه ها، داشتن سناریو و طرح محتوایی، بودن ماهیت فیزیکی موزه و چارت اداری موزه در دل دانشگاه می داند و ادامه می دهد: موزه هایی که قصد پیوستن به این سایت را دارند، نخست باید مجوز موزه ای بودن خود را از اداره کل موزه ها بگیرند، همچنین برای بخشِ موزه هایی که زیر نظر میراث فرهنگی نیستند، نیز کارشناسی از اداره کل این موزه ها را بررسی می کنند تا در صورتی که به حد استاندار رسیده باشند و با تغییر مدیریت ها کارکرد آن ها تغییر نکند، در این سایت ثبت شوند.سلمان ساکت - رییس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد - در گفت وگو با ایسنا نخستین قدم هایی که برای ایجاد این موزه برداشته شده را به زمان راه اندازی آموزشگاه عالی بهداری در سال 1318، مربوط می داند، حتی زمانی که در 1328 با انتشار نخستین آگهی پذیرش داوطلب برای رشته پزشکی، آموزشگاه عالی بهداری جای خود را به دانشکده پزشکی داد و در دوم آذر همان سال هم به طور رسمی افتتاح شد.

او در توضیح تاریخچه ایجاد موزه دانشگاه فردوسی مشهد - می گوید: پس از تأسیس دانشکده ادبیات در سال 1334 و موافقت با راه­اندازی دانشکده علوم معقول و منقول، شرایط قانونی برای تأسیس دانشگاه فراهم شد و در آبان 1335 وزارت فرهنگ مجوز دانشگاه مشهد را با موضوع سه دانشکده پزشکی، ادبیات و علوم معقول و منقول (الهیات) صادر کرد، این دانشگاه در سال 1353 به دانشگاه فردوسی تغییر نام داد و بعد از انقلاب اسلامی سال 1357 دانشگاه فردوسی مشهد خوانده شد.

وی همچنین با بیان این که مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد با هدف جمع آوری، حفظ و نشر اسناد تاریخی دانشگاه و آثار و اسناد مفاخر و پیشکسوتان در سال 1383 تأسیس شده و بعد از وقفه ای طولانی در سال 1392 فعالیت خود را از سر گرفت، ادامه داد: این مرکز قصد دارد تا همه اسناد و مدارک شامل عکس ها، تصاویر، فیلم ها، خاطرات، مصاحبه ها و هرچیزی که تاریخِ دانشگاه و فعالیت های اعضای آن را در بردارد، گردآوری و به عنوان یک میراثِ ماندگار محافظت کند.

ساکت با بیان این که در این موزه سیر تحول دانشگاه در یک بستر 70 ساله و به عنوان مهمترین مرکز علمی فرهنگی در شرق کشور، به نمایش درآمده، می گوید: برای نمونه قدیمی ترین شی موزه یک میکروسکوپ متعلق به آموزشگاه عالی بهداری و مربوط به آغاز دهه 30 است.

رئیس موزه دانشگاه فردوسی مشهد ارتباط دانشگاه با جامعه را یکی از مهمترین اهداف ایجاد این موزه می داند و می گوید: این موزه می تواند به بهترین شکل، ارتباط دانشگاه فردوسی با جامعه خراسانی و زائران و مجاوران امام رضا (ع) را فراهم کند.

وی با اشاره به این که موزه این دانشگاه با هدف نمایش پیشینه درخشان علمی و فرهنگی و ارایه دستاوردهای پژوهشی و فناوری دانشگاه بنا ساخته شده، بیان می کند: ساختمان موزه که پس از تغییر کاربری از سال 1395 در اختیار مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه قرار گرفت، در زمینی به مساحت 550 متر مربع (450 متر مربع فضای نمایشگاهی و 100 متر مربع فضای اداری) و در هشت بخش طراحی شده است.

او در توضیح این بخش ها می گوید: راهروی ورودی که در آن سیر تحول کالبدی دانشگاه و زمان تأسیس دانشکده های مختلف و تعدادی از نقشه های هوایی دانشگاه به نمایش درآمده است، بخش دیداری - شنیداری که در این فضا پخش فیلم ها و نماهنگ های معرفی دانشگاه، مرکز و موزه به نمایش در می آید و همچنین امکان برگزاری کارگاه های آموزشی در این فضا امکان پذیر است.

گالری یک که در آن تصاویر روسای دانشگاه، چهره مفاخر و زندگینامه آن ها، عکس های یادگاری دانشجویان و استادان در دهه های نخست تأسیس دانشگاه، تصاویر و اسناد کنگره های مهم دانشگاه، میز کار دومین رییس دانشگاه، تعدادی از ابزارهای اداری، کمک آموزشی و وسایل اهدایی خانواده های استادان دانشگاه به نمایش درآمده است.

اتاق مطبوعات که بخشی از بازتاب رویدادها و اخبار دانشگاه در روزنامه ها نشان داده شده که امکان جستجو با کلیدواژه های گوناگون در میان آنها فراهم آمده است.

راهروی گذار که گالری یک را به گالری دو مرتبط می کند و در ان نخست نمونه ای از مهم ترین و قدیمی ترین کتاب ها و نشریات دانشگاه به نمایش درآمده و سپس نقش دانشگاه در انقلاب اسلامی سال 1357 و جنگ تحمیلی به روایت تصویر نشان داده شده است.

گالری دو که تصاویری از رویدادهای مهم دانشگاه در دهه های اخیر، چهره استادان نمونه کشوری، نام آوران دانشگاه و اعضای ماندگار بنیاد دانشگاهی فردوسی، اشیای قدیمی آزمایشگاهی و علمی و دستاوردهای علمی دانشگاه را نمایش می دهد.

اتاق مرکز که فعالیت های متنوع مرکز و موزه را معرفی می کند و فروشگاه که اشیا و کالاهایی با آرم دانشگاه و اشیا و کالاهای فرهنگی تولید شده بر مبنای گنجینه موزه را به فروش گذاشته است.