امین متولیان: برای خدمات برون کتابخانه ای ایجاد حس همدلی بین خدمت و خدمت گیرنده مهم است - صنایع 90

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، نشست آغازین جایزه خدمات کتابخانه های عمومی: خدمات برون کتابخانه ای ویژه کتابداران و فعالان حوزه کتاب، 23 آبان ماه به میزبانی اداره کل کتابخانه های عمومی استان قزوین برگزار گشت. در این نشست امین متولیان، معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد؛ فاطمه محمدبیگی، دبیر جایزه ملی خدمات کتابخانه عمومی؛ منصور کوهی رستمی، رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی ایران؛ علی کاشفی خوانساری، داور جایزه و نویسنده حوزه کودک و نوجوان و عصمت مومنی، داور جایزه و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی حضور داشتند.

در ابتدای نشست منصور کوهی رستمی، رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی ضمن تبریک فرارسیدن بیست و نهمین دوره هفته کتاب، گفت: جایزه خدمات کتابخانه های عمومی به همت نهاد کتابخانه های عمومی کشور و انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی ایران، به عنوان یکی از برنامه های اصلی همایش بین المللی طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ الگوها، تجربه ها و ایده ها ویژه کتابداران کتابخانه های عمومی نهادی و غیرنهادی طراحی شده و کوشش می کنیم مشارکت تمامی کتابداران را در این جایزه داشته باشیم.

وی با اشاره به اهمیت خدمات برون کتابخانه ای، اعلام کرد: کتابخانه های عمومی که در دنیا خدمات به روزی برای کاربران خود ارائه می نمایند، 7 فرایند معین دارند که عبارت است از: درگیری و مشارکت کاربر در فرایندهای مختلف کتابخانه، خلق و آفرینش به وسیله کاربران در کتابخانه، یادگیری و حمایت از برنامه های یادگیری، توجه به گروه های خاص به ویژه کودک، نوجوان و سالمند، استخدام کتابداران اجتماعی، ساختمان های اجتماع محور و خدمات فرانهادی یا برون کتابخانه ای. این فرایندها کانون های نوظهور ارائه خدمات و برنامه های کتابخانه های عمومی هستند و کتابخانه های عمومی از این طریق برنامه ها و خدمات خود را اولویت بندی می نمایند. تمایل کتابخانه ها برای بهبود تعامل اجتماعی با افراد جامعه، آن ها را به مفهوم بودن در جایی که مردم هستند، راهنمایی می نمایند؛ بنابراین کتابخانه ها همیشه در پی راه هایی برای حفظ حضور خود در جامعه هستند.

رستمی توضیح داد: امروزه تمرکز خدمات کتابخانه ای در حال حرکت به سمت بیرون از ساختمان کتابخانه است. به طور کل در حوزه خدمات برون کتابخانه ای دو فرایند، سنتی و مدرن، قابل مشاهده است. در فرایندهای سنتی، کتابخانه ها به وسیله واحد سیار یا مراجعه به سازمان ها و مراکز اجتماعی همانند مدارس، خدمات، برنامه ها و منابع را در دسترس جامعه استفاده نماینده قرار می دهند. فرایندهای مدرن، شامل ارائه منسجم خدمات به وسیله کتابخانه هایی است که از مزایای فناوری استفاده می نمایند. در جایزه خدمات کتابخانه های عمومی: خدمات برون کتابخانه ای تمرکز ما بر خدمات سنتی کتابخانه ها است.

در ادامه این نشست امین متولیان، معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد ضمن تبریک ولادت حضرت امام حسن عسگری(ع) و فرارسیدن ایام هفته کتاب، گفت: حمایت نهاد از چنین جوایز و رویدادهایی معطوف به تحقق و تقویت همدلی در خدمات است. در طراحی، ارائه و اجرای یک خدمت، یکی از مهم ترین متغیرها، ایجاد احساس همدلی بین طراح خدمت و خدمت گیرنده است. همدلی به معنای درک چیزهایی است که برای دیگران اهمیت دارد و احتیاج آنهاست. در واقع همدلی یعنی بتوانیم دنیا دیگران را با چشم خودشان ببینیم. متاسفانه در کشور ما در بیشتر عرصه های و حوزه ها، در فرایندهای طراحی و ارائه خدمت، فاصله قابل توجهی میان فکر طراحان و دنیای واقعی کاربران وجود دارد که بواسطه چنین رویدادهایی می توان قدرت طراحی طراحان خدمات چه نخبگان و دانشوران دانشگاهی چه حرفه مندان و کتابداران را دردنیا احتیاجهای کاربران به کار گرفت.

متولیان ضمن تقدیر از اعضای انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی ایران و داوران جایزه خدمات کتابخانه های عمومی، گفت: در جایزه خدمات کتابخانه های عمومی از جهت شناسایی، ثبت و گزینش خدمات برتر، کارآمدتر و همدلانه تر می توانیم دو شاخص را استنتاج و در حرکت های بعدی به آن ها رجوع کنیم. نخست اینکه می توانیم به ملاک هایی برای تعریف و تشخیص همدلی در ارائه خدمات برسیم که در این صورت این جایزه یاری بزرگی خواهد بود. دوم اینکه می توانیم الگویی برای تعمیم این تجارب تعریف و تدوین کنیم.

در ادامه فاطمه محمدبیگی، دبیر جایزه خدمات کتابخانه های عمومی ضمن تبریک هفته کتاب و تقدیر از تمامی همکاران در طراحی این جایزه، گفت: نقش کتابخانه های عمومی در ارائه خدمات انکارناپذیر است و فلسفه و موجودیت کتابخانه ها وابسته به نوع خدماتی است که ارائه می دهند. ایجاد همدلی بین خدمت و خدمت گیرنده نیز باید همیشه مورد توجه قرار گیرد. به همین منظور دو بخش جنبی طراحی خدمات ویژه پژوهشگران و جایزه خدمات برون کتابخانه ای در همایش طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ الگوها، تجربه ها و ایده ها در نظر گرفته شد.

وی گفت: جایزه ملی خدمات برون کتابخانه ای برای تشویق کتابداران به ارائه خدمات به صورت مستمر است. این خدمات ممکن است در همه کتابخانه ها به صورت مستمر انجام گردد اما اثرپذیری، گستره، نوع و تداوم خدمت در ملاک های ارزیابی این جایزه لحاظ خواهد شد. برای شرکت در این جایزه، همکاران باید هرگونه مستندات مربوط به خدمات ارائه شده اعم از خدمت در اماکن ویژه، خدمت در اجتماع، خدمت در منطقه ها فاقد کتابخانه، خدمت در شرایط خاص، خدمت در خانه و ... را ارائه نمایند. همکاران می توانند از اول آذر لغایت 20 دی ماه مستندات خدمات ارائه شده به همراه توضیح کامل 500 کلمه ای شامل مکان، زمان، خدمت گیرندگان، نحوه ارائه خدمت، مقدار تأثیرگذاری و هر سندی که استمرار فعالیت را نشان دهد، در سامانه ipla.ir بارگذاری یا به دبیرخانه جشنواره ارسال نمایند. مستندات شامل نامه های اداری، فیلم ارائه خدمت در مدت زمان 5 دقیقه(فیلم در آپارات بارگذاری و لینک آن ارائه گردد)، تصاویر مرتبط با ارائه خدمت، گزارش خبری منتشر شده از خدمت، تصویر گواهی یا تقدیرهای ارسالی از سوی سازمان های مختلف و هر نوع مستند که حاکی از رضایت کاربران باشد، است. خدمات باید در بازه زمانی 1396 تا 1400 طراحی و ارائه شده باشند. هر کد ملی تنها یک بار می تواند ثبت گردد اما امکان ثبت چند خدمت با یک کد ملی وجود دارد.

وی در مورد فرایند داوری گفت: داوران نخستین جایزه خدمات کتابخانه های عمومی عصمت مؤمنی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی؛ منصور کوهی رستمی، رئیس هیئت مدیرهٔ انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی ایران؛علی کاشفی خوانساری، فعال فرهنگی؛ منصوره مصطفی زاده، فعال فرهنگی و یوسف عابدی، رئیس گروه برنامه ریزی نهاد کتابخانه های عمومی کشور خواهند بود. در مرحله نخست داوری به وسیله هیئت محترم داوران انجام و 10 نامزد به عنوان برگزیده انتخاب می گردد؛ در مرحله دوم بازدید میدانی به وسیله ارزیاب های انجمن صورت می گیرد و نامزدهای منتخب کارهای خود را در همایش طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ الگوها، تجربه ها و ایده ها ارائه می نمایند؛ در نهایت نفرات اول تا سوم بر اساس امتیاز داوران و رای گیری از اعضای پیوسته انجمن انتخاب خواهند شد. جایزه نفر اول، 150میلیون ریال به همراه لوح تقدیر و تندیس؛ جایزه نفر دوم، 100 میلیون ریال به همراه لوح تقدیر و تندیس؛ جایزه نفر سوم، 50 میلیون ریال به همراه تقدیر و تندیس و جایزه نفرات چهارم تا دهم 10 میلیون ریال به همراه لوح تقدیر خواهد بود.

در ادامه این نشست علی کاشفی خوانساری، داور جایزه خدمات کتابخانه های عمومی ضمن تبریک ولادت امام حسن عسگری(ع) و ایام هفته کتاب، از بانیان برگزاری این جایزه تقدیر کرد و گفت: آسیبی که ما نویسندگان و فعالان حوزه کتاب در بعضی نهادهای فرهنگی می بینیم که تا حدی هم طبیعی است، نگاه محدودی است که به مرور در میان کارکنان یک سازمان شکل می گیرد و فکرشان خیلی به برنامه های سازمان و بخشنامه ها معطوف می گردد بنابراین مدیر هر نهادی باید سعی کند چنین برنامه هایی را برای تشویق کارکنان خود طراحی کند؛ با این حال پیشنهاد می کنم، سعی کنیم علاوه بر سازمان خود به بیرون هم نگاه نموده و برنامه ها و ایده ها را فراگیر و با نگاهی ملی دنبال کنیم.

وی از امکان مشارکت کتابداران غیر نهادی در این جایزه ابراز خرسندی کرد و گفت: امروز چه از میان کتابداران چه سایر مردم، بسیارند کسانی که کتاب را با امکانات شخصی به میان مردم می برند. خوشبختانه با نهضتی عمومی در ترویج کتابخوانی رو به رو هستیم و عناصر این چرخه شامل ناشران، مترجمان، مولفان، کتابداران، کتابفروشان، بلاگرها، مروجان کتابخوانی و ...که شاید پیش تر به صورت پراکنده فعالیت می کردند، امروز بیش از پیش با هم ارتباط دارند.

کاشفی خوانساری در سرانجام گفت: ضمن تقدیر از نهاد کتابخانه های عمومی کشور و انجمن ارتقای کتابخانه های عمومی ایران برای طراحی این جایزه، تقاضا دارم برای رونق هرچه بیشتر آن کوشش کنیم. هر قدر تعداد شرکت نمایندگان افزایش یابد، به نفع کتاب، کتابخوانی و کتابدار خواهد بود. امیدوارم این جشنواره سالیان سال رونق پیدا کند و برگزیدگان به نحوی حمایت شوند که کارشان پیشرفته و ماندگار گردد.

در ادامه عصمت مومنی، عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، ضمن تبریک میلاد امام حسن عسگری(ع) و هفت کتاب، گفت: مشارکت کتابخانه ها در توسعه فرهنگی و اجتماعی بسیار حائز اهمیت است و انجمن ها می توانند در تهیه راهنماها و استانداردسازی در این حوزه اثرگذار باشند. کتابخانه ها همیشه باید به جامعه دانایی محور و تغییرات دیجیتال توجه نمایند. در غیر این صورت باید بدانیم که جامعه در پی برطرف احتیاج خود از کانال های دیگر بوده و منتظر کتابخانه نمی ماند. کتابخانه با ارائه فرصت یادگیری مادام العمر برای تمام سطوح جامعه و حفاظت از هویت های فرهنگی و ارزش های سنتی، خود را با جامعه در حال تغییر هماهنگ می نماید.

وی گفت: سازمان یونسکو حوزه های فرهنگی را در ایران شامل خانواده، دین، گردشگری، میراث فرهنگی- تاریخی، صنایع دستی، ادبیات، هنرهای تجسمی، رادیو، تلویزیون، کتاب و مطبوعات شناسایی نموده که کتابخانه در هر یک از این حوزه ها می تواند اثرگذار باشد.