آیا خنجر هخامنشی تقلبی است؟ - صنایع 90

استاد دانشگاه کالیفرنیا که خنجر آکیناکه منسوب به اردشیر اول هخامنشی را پیش از نمایش در موزه گتی آمریکا بررسی کرده، درباره اصالت آن گفت: من هم مطمئن نیستم. از موزه گتی خواستم از آن نمونه برداری و آزمایش کند، اما آنها نخواستند زیر بار بفرایند...

علی هژبری، کارشناس میراث فرهنگی در ادامه بحث بر سر اصالت خنجر هخامنشی جوابیه ای را از متئو کنپا Matthew P. Canepa، استاد تاریخ هنر و باستان شناسی ایران در دانشگاه کالیفرنیا منتشر کرد. او گفته است: وقتی این اثر از جعبه برای قرار دادن در نمایشگاه خارج شد، متوجه شدم چوب خشک شده (پوسیده) در غلاف وجود دارد. همچنین می توانید ببینید که بقایای تیغه زنگ زده اما به جای مانده است. اگر تقلبی باشد، باید کار بسیار پیچیده و علمی باشد تا چوب باستانی و فلز اکسید شده را در خود جای دهد.

از متصدیان گتی خواستم از آن نمونه برداری و آزمایش کنند اما آنها نخواستند زیر بار آن فرایند. ای کاش آنها این کار را انجام میدادند تا امکان بررسی داده های تجربی حاصل شود.

نظر این استاد دانشگاه کالیفرنیا درباره کتیبه این خنجر چنین بود: من هم مطمئن نیستم...کتیبه با فرمول معمولی که روی ظروف هخامنشی می بینم فرق دارد، اما بطور کلی باید نسبت به کتیبه های بیش از حد کامل و یکنواخت شک کنیم. واقعا امیدوارم مجموعه ای که آن را در اختیار دارد مایل به آزمایش چوب باشد.

هژبری که توضیحات این استاد دانشگاه کالیفرنیا را در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر کرده، درباره اصالت سنجی این شی تاریخی منسوب به اردشیر هخامنشی که در موزه گتی لس آنجلس به نمایش گذاشته شده است، یادآور شد: تا اصالت این شی به دلایلی نفی نشود، باید اصل را بر درست بودن آن بگذاریم.

خنجر طلایی منسوب به اردشیر هخامنشی در کنار حدود 200 شی تاریخی دیگر در نمایشگاه ایران باستان، جهان کلاسیک از ششم آوریل در موزه گتی ویلا در شهر لس آنجلس آمریکا به نمایش گذاشته شده است. آثار به نمایش گذاشته شده از موزه های ایالات متحده آمریکا، اروپا و خاورمیانه از جمله متروپولیتن، موسسه شرق شناسی شیکاگو، لوور و همچنین مجموعه های خصوصی گردآوری شده است.

فری اسپایر، متصدی ارشد آثار باستانی در موزه گتی گفته است: بسیاری از اشیای قابل توجه ایران باستان که حدود 1200 سال را در بر می گیرند، برای نخستین بار در ایالات متحده به نمایش گذاشته شده اند.

سهیل دلشاد، پژوهشگر خطوط باستانی با اشاره به کتیبه این خنجر که در سه سطر و به سه خط و زبان فارسی باستان، عیلامی هخامنشی و بابلی هخامنشی است، از جمله پژوهشگرانی است که به اصالت کتیبه این خنجر شبهه وارد کرده است.

مهرداد ملک زاده از دیگر باستان شناسانی است که پیرامون اینکه آیا خنجر هخامنشی تقلبی است؟ گفت: نقوش این نیام بیش از حد شلوغ و اغراق شده است. مقایسه کنید با تیغ و نیام نوع آکیناکس که در نقش برجسته بار عام تخت جمشید نقش شده و در عین پرکاری و نفاست، دارای سبک و متانت خاصی است. به نظرم جعل کننده تلاش کرده هرچه عناصر نگاره شناختی دوره هخامنشی را می شناسد روی این نیام اجرا کند. خط میخی پشت آن هم بسیار ناشیانه به نظر می رسد.

تورج دریایی، تاریخدان و استاد ایران شناسی دانشگاه کالیفرنیا که در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه حضور داشته و آثار به نمایش گذاشته شده را از نزدیک دیده است، اما این نکته را یادآور شد که این موزه در سال 1974 ساخته شد و دارای 44000 اشیای باستانی است که به غیر از اشیای یونانی و رومی، بیشترین تکوک های اشکانی را در اختیار دارد و به خاطر نمایش اشیای ایران باستان و اکنون کلکسیونی از ایران باستان اهمیت یافته است. این موزه بهترین دستگاه های مطالعه اشیا و تاریخ گذاری آنها را دارد و هر ساله چندین سمینار برای موزه داران و دانشجویان این رشته ترتیب می دهد.

نمایشگاه ایران باستان و جهان کلاسیک تا ششم آگوست برابر با 17 مرداد در موزه گتی برپاست. این نمایشگاه در سه بخش هخامنشیان، پس از هخامنشیان و امپراتوری ساسانی برگزار شده و قصد دارد با نمایش این گنجینه، تبادلات گسترده ایران باستان با یونان و روم را بررسی کند.