امید اُمیکرون به 8 میلیون ایرانی واکسن نزده - صنایع 90

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، به نقل از فرهیختگان، آنقدر این کرونا چهره تغییر داد و جهش کرد و خطرناک تر و تهاجمی تر شد که حالا کمتر نامی از کرونا به زبان می آوریم و برای گفتن از این ویروس چموش، به همان نام جهش ها بسنده می کنیم. مثل همین اُمیکرون که این روزها سروکله اش پیدا شده و حسابی معادلات کشورهای مختلف جهان در مواجهه با ویروس کرونا را به هم ریخته و دوباره همه را دل نگران روزهایی کرده که به تازگی و بعد از انجام واکسیناسیون گسترده پشت سر گذاشته بودیم و با هر مشقتی بود، به مرگ های زیر سه رقمی و در بسکمک از منطقه ها جهان حتی زیر دو رقم و صفر رسیده بودیم. لاکردار شبیه آتش زیر خاکستر، با کوچک ترین تغییر و ساده انگاری و قصور، شعله ور می گردد و طوری شیوع پیدا می کند که انگارنه انگار این همه واکسن ساخته شده و این مقدار از مردم جهان واکسن زده اند و به اصطلاح به مقاومتی نسبت به آن رسیده اند. بدتر از همه چیز هم همین غیرقابل پیش بینی بودن آن است. معلوم نیست اگر یک روزی با اُمیکرون هم کنار آمدیم و حتی شکستش دادیم، چه نقشه ای برای جهش نو دارد و چه آینده ای در انتظار ماست. از شرح خود ویروس که بگذریم و به همین اُمیکرون و مواجهه ما در ایران با آن برسیم، هم نگرانی هایی هست و هم دلخوشی ها و هم البته توصیه هایی که اگر همان طور که فکر می کنیم و مطلوب ماست پیش برود، دوران اُمیکرون هم می تواند شبیه موج ششم کرونا، بی سروصداتر از امواج قبلی سپری گردد و تلفات کمتری روی دست مان بماند. برای همین ضمن مرور آخرین شرایط شیوع کرونا در ایران، تحلیل و توصیه هایی نیسبت به وضع حال و آینده خواهیم داشت؛ البته از زبان متخصصان!

عدد کشته های کرونا، همچنان دورقمی

مثل تمام گزارش های کرونایی حدود دوسال، بد نیست اول مروری به آمار ابتلا و مرگ ومیر ناشی از کرونا در کشور داشته باشیم. بنابر اعلام وزارت بهداشت از 28 تا 29آذر 1400 و براساس معیارهای قطعی تشخیصی، دوهزار و 390بیمار نو مبتلا به کووید-19 در کشور شناسایی شد که 478نفر از آنها بستری شدند. مجموع بیماران کووید-19 در کشور به 6میلیون و 173هزار و 369نفر رسید. متاسفانه در طول این 24ساعت، 41بیمار کووید-19 جان خود را از دست دادند و مجموع جان باختگان این بیماری به 131هزار و 124نفر رسید. خوشبختانه تا به امروز 6میلیون و 9هزار و 489نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان ها ترخیص شده اند. دوهزار و 849نفر از بیماران مبتلا به کووید-19 در بخش های مراقبت های ویژه بیمارستان ها تحت مراقبت قرار دارند. تا به امروز 40میلیون و 880هزار و 338آزمایش تشخیص کووید-19 در کشور اجرا شده است. درحال حاضر صفر شهر کشور در شرایط قرمز، صفر شهر در شرایط نارنجی، 53شهر در شرایط زرد و 395شهر در شرایط آبی قرار دارند. این آمار یعنی هنوز کرونا هست، هنوز مبتلا می کند، هنوز قربانی می گیرد و احتمالا دوباره نقطه اوج نوی را هم با ورود اُمیکرون به کشور تجربه خواهد کرد. منتها اینکه این نقطه اوج روی چه عددی به ثبات برسد و بعد راستا نزولی اش را طی کند، بستگی به مجموعه ای افعال و اقدامات ما مردم دارد. بستگی به این دارد که ما همچنان چقدر اهل رعایت پروتکل هاییم، چقدر اهل واکسن زدنیم و چقدر مردم حرف گوش کنی هستیم و توصیه های متخصصان را جدی می گیریم. سوای آمار مربوط به مرگ ومیر، نگاهی به آمار واکسیناسیون هم نکات قابل تاملی دارد. بنابر اعلام وزارت بهداشت، تا به امروز 59میلیون و 197هزار و 419نفر دز اول، 50میلیون و 499هزار و 982نفر دز دوم و چهارمیلیون و 54هزار و 55نفر نیز دز سوم واکسن کرونا را در کشور تزریق کرده اند. به این ترتیب مجموع واکسن های تزریق شده در کشور به 113میلیون و 751هزار و 456 دز رسید. تعداد دزهای تزریقی روزانه همان طور که می بینید مدت هاست به زیر یک میلیون رسیده و حتی بیشتر روزها از نیم میلیون دز هم کمتر شده، درحالی که توقع می رود با الزامی شدن تزریق دز سوم، این عدد و ظرفیت افزایش پیدا کند، چرا حالا حرف از الزام می زنیم؟ در ادامه پاسخ خواهیم داد.

اُمیکرون سرایت پذیری بیشتر با کشندگی کمتر

همان طور که در ابتدا اشاره کردیم این گزارش برای اُمیکرون و اقتضائات موجود در مواجهه با این ویروس نوشته شده و بهتر هم این است که سریع تر سراغ اصل مطلب را بگیریم. اینکه اُمیکرون دقیقا چیست و این جهش چه ویژگی هایی دارد، بعید است با این حجم از پیگیری های عمومی در ارتباط با کرونا کسی باشد که هنوز مطلع نیست، اما بد نیست این چند جمله را هم از زبان معاون وزیر بهداشت بخوانیم. کمال حیدری، معاون بهداشت وزارت بهداشت با اشاره به شیوع جهش اُمیکرون کرونا در جهان اظهار کرد: 85کشور به جز ایران خاطرنشان کردند این سویه در آنجا شناسایی شده است. سرعت انتشار جهش اُمیکرون بسیار بالاتر از سویه دلتا است. موارد مشکوک نو درحال رصد هستند، به ویژه آنکه در ایام فاطمیه، شب یلدا و پس از آن عید نوروز قرار داریم و باید رصد و خودمراقبتی افزایش یابد. اطلاعات درمورد اُمیکرون نو است و قدرت سرایت آن به روایتی 3 و به روایتی دیگر 5برابر سویه دلتا است؛ اما اینکه بیماری زایی و کشندگی آن چگونه است، باید گفت تا الان اطلاعات می گویند بیماری زایی و کشندگی این جهش کمتر از نوع قبلی است اما سرعت انتشار بیشتری دارد.

تا دیر نشده محدودیت ها را برگردانید

اینکه اُمیکرون جهش خطرناکی است که خب مشخص شده، اما این خطرناک بودن صرفا محدود به قدرت سرایت پذیری بالاتر نیست و مولفه های دیگری هم وجود دارد که می تواند اُمیکرون را خطرناک تر هم بکند. یکی از اصلی ترین این مولفه ها، شیوع اُمیکرون در جهانی پساواکسیناسیون و در جوامعی است که حد بالایی از شهروندان شان را واکسینه کرده اند. این جهش در این دوره ایمنی زایی، می تواند منجر به دور زدن واکسن ها از طریق جهش های احتمالی بعدی گردد، که البته کاش این طور نباشد و نگردد. اما به هر شکل و حالی باید اقتضائات شرایط موجود را در نظر بگیریم و حالا که ایران هم اُمیکرونی شده، بازگشت به دوران محدودیت های جدی تر را، جدی تر بگیریم! پیام طبرسی، عضو کمیته علمی کشوری کرونا به ایسنا گفت: نباید الان فریب نقشه سفید کشور را بخوریم. مدیریت کرونا و کنترل مرگ ومیر و کاهش روزانه تعداد بیماران خیلی خوب بوده اما این شرایط بسیار شکننده است؛ چراکه با توجه به قدرت بالای سرایت اُمیکرون، ممکن است ظرف 17 تا 30روز آینده همه شهرهای کشور شرایط قرمز پیدا کنند. اگر بخواهیم شدت درگیری با اُمیکرون را کمتر کنیم، علاوه بر بازگشت محدودیت ها و رعایت دستورالعمل های بهداشتی، باید پوشش واکسیناسیون به ویژه تزریق دز سوم در کشور تقویت گردد. خیلی از کشورها وقتی وارد پیک بیماری شدند، آغاز به تزریق واکسن به گروه سنی 5 تا 12سال کرده اند اما بحث کمیته علمی کشوری کرونا این است که واکسیناسیون گروه سنی 7 تا 12سال در ایران زودتر آغاز گردد و منتظر اعلام رسمی وزارت بهداشت در این زمینه هستیم. برای تزریق دز سوم، واکسن های داخلی با پلتفرم های مختلف ازجمله پروتئینی در دسترس است و وزارت بهداشت براساس توصیه های سازمان جهانی بهداشت درمورد اطلاعات موجود برای تزریق دز سوم واکسن کرونا ارزیابی هایی را انجام می دهد.

همچنان زنده باد ماسک و واکسن؛ 8میلیون واکسن نزده، تهدیدی بزرگ تر از اُمیکرون

از آنجایی که در دولت قبلی، عادت به بی خیالی داشتیم و ساده انگاری، این دولت و وزیر بهداشت، حداقل در سطح اظهارنظر، کمی جلوتر از قبلی ها حرکت می کند. بعد از شناسایی اولین مورد ویروس اُمیکرون در داخل ایران، وزیر بهداشت طی اظهاراتی در ارتباط با مواجهه آینده برای کنترل این ویروس تازه جهش یافته گفت: بعضا مشاهده کردیم افراد و کارمندانی که در یک اتاق هستند و کاری را انجام می دهند، فکر می کنند با هم نزدیک بوده و ماسک هایشان را برمی دارند یا ارباب رجوعی وارد ادارات شده و مشاهده کردند افراد ماسک ندارند. مهم ترین مساله ای که می تواند ما را به خطر اندازد همین عادی انگاری است. ما در جهانی زندگی می کنیم که اداره اش دست ما و اداره ویروس هم در دست ما نیست. همان طور که در کشور سویه اُمیکرون را نداشتیم، اما اُمیکرون وارد کشور شد. بالاخره با مسافرت هایی که در کشورهای مختلف انجام می گردد، این اتفاق رخ می دهد. بر این اساس مهم ترین مساله استفاده از ماسک، رعایت فاصله گذاری و مسائل بهداشتی است که باید انجام گردد. در عین حال اگر فردی احساس می کند که به کرونا مبتلا شده است و علائم پیدا می کند، حتما باید به پزشک مراجعه کرده و تست دهد. توصیه ما در درجه اول این است که همه به سرعت برای واکسیناسیون اقدام کنند. آنهایی که یک دز واکسن تزریق کردند حتما دز دوم را تزریق کنند. همچنین کسانی که 3ماه از تزریق دز دوم واکسن شان گذشته است می توانند برای تزریق دز سوم اقدام کنند. تمام مراکز واکسیناسیون خود را در کل کشور فعال می کنیم تا مشابه فعالیت شان در چندماه قبل به همان شکل بتوانند واکسیناسیون را انجام دهند. جهش اُمیکرون کرونا خصوصیت انتشار خیلی سریع دارد و در فاصله یک روز ونیم به مقدار دوبرابر منتشر می گردد و در کشورهای دیگری که گرفتار این ویروس هستند می بینیم که سرعت انتشار خیلی بالا است؛ بنابراین باید مقاومت خود را افزایش دهیم. الان ثابت شده کسانی که ماسک می زنند گرفتار اُمیکرون نمی شوند؛ بنابراین توصیه می کنم مردم حتما ماسک بزنند و فاصله گذاری را رعایت کرده و تا حد امکان از تجمعات و حضور در اماکن سربسته و فاقد تهویه مناسب خودداری کنند. امیدواریم 8میلیون نفری که هنوز واکسن نزده اند زودتر برای تزریق واکسن اقدام کنند. خب شرایط برای تزریق دز سوم 18سال به بالا هم فراهم شده، عذری برای عدم تزریق هم دو دز اول و هم دز سوم برای آنهایی که دو دز را زده اند، پذیرفته نیست. وزیر بهداشت همچنین در دومین جلسه اضطراری مدیریت بیماری کرونا با رویکرد سویه اُمیکرون که با حضور روسای دانشگاه های علوم پزشکی کشور به صورت وبینار برگزار گشت، خاطرنشان کرد: اکنون بهترین فرصت برای انجام واکسیناسیون است، زیرا تعداد بیماران کاهش یافته و نباید فرصت را از دست داد. ما واکسن را دراختیار تمامی استان ها قرار داده ایم و امیدواریم هموطنانی که هنوز مراجعه نکرده اند، سریع تر اقدام کنند. اولین قدم ما تکمیل واکسیناسیون است. بنابراین توصیه اکید ما به دانشگاه ها این است که مراکز تجمیعی افزایش یابد تا مردم معطل نشوند، علاوه بر اینها، به واکسیناسیون فعال هم نیاز داریم تا تیم هایی برای واکسیناسیون افراد سالخورده و ناتوان به منازل شان اعزام گردد. 175میلیون دز واکسن در دسترس مان قرار گرفت که از این مقدار، 113میلیون دز مصرف شده و مابقی نیز موجود است. فعلا رستوران ها و تالارها تعطیل نمی شوند، اما به این شرط که تمامی پرسنل از ماسک استفاده کرده و پروتکل ها را رعایت کنند. درمورد مدارس نیز که به صورت نیمه حضوری است، به همین منوال ادامه پیدا می کند؛ اما با توجه به شرایط ممکن است تصمیمات ستاد کرونا تغییر کند. بازهم از آموزش وپرورش و مدارس خواستاریم که پروتکل ها شدیدا رعایت گردد.

واکسیناسیون دیرهنگام، ایمنی حاصل از ابتلای گسترده و تزریق دز بوستر مواجهه با اُمیکرون را آسان تر می کند

تا اینجا به چند مساله و سوالی که حول اُمیکرون بود اشاره کرده و پاسخ دادیم، منتها از این جلوتر هم چند مساله و موضوع است که پاسخ به آنها برخی شبهات را برطرف می کند. اولین و شاید یکی از اصلی ترین این شبهات این است که مقدار واکسیناسیون کرونا در ایران و همچنین زمان آغاز و انجام این فرایند، می تواند مصونیتی به ایران بیش از سایر کشورها در مواجهه با اُمیکرون بدهد؟ سیدعلیرضا ناجی، رئیس مرکز ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری گفت: درمجموع در شرایطی که الان هستیم، کانسپت باید این باشد که خیلی اُمیکرون را جدی بگیریم. اُمیکرون واریانتی است که سرعت انتشار زیادی دارد و از دلتا از لحاظ سرعت بیشتر است. سرعت انتشار در برخی منطقه ها در انگلستان به این نحو بود که در عرض دو یا کمتر از دوروز تعداد موارد بیماری در آن منطقه دوبرابر شده است. این سرعت بسیار بالاست. گستردگی این ویروس در جهان نشان از این امر دارد. همچنین واکسن گریزی آن فرق دارد. آماری که درخصوص اُمیکرون دادند که در برخی از منطقه ها در عرض دوروز تعداد موارد ابتلا دوبرابر می گردد، که بیشترا منطقه های است که بیشتر افراد آن واکسینه شده اند. شرایط ما در ایران به چه صورت است؟ قبل از اینکه به این موضوع برسم که چه پیش بینی ای درخصوص ایران وجود دارد، باید بیان کنم اگر الان به شرایط نسبتا مناسبی رسیدیم و شهرها آبی هستند این را صرفا به پای واکسن نگذاریم. این بی محبتی به مردمی است که این مقدار درگیر کووید شدند و هزینه دادند. اگر الان می بینیم بیماری کاهش یافته و بیشتر منطقه ها کشور رنگ آبی پیدا کردند یک قسمتی به غیر از واکسیناسیون به گردش بالای کووید و به قیمت کشته های زیاد روزانه در این مدت بود. تعداد زیادی از افراد درگیر این بیماری شدند و واکسیناسیون هم درکنار این امر قرار گرفت و در اوج کووید واکسیناسیون را انجام دادیم و این یک ایمنی هیبریدی در جامعه ما ایجاد کرده است. بی محبتی است که فقط این را به عهده واکسن بگذاریم و باید دردهایی که در این مدت به خاطر کارهایی را که می توانستیم انجام دهیم و نکردیم و به مردم وارد شد، متذکر شویم. بسکمک از مردم موج دلتا را درک کردند و درگیر این بیماری شدند و با عوارض آن درگیر بودند. به این دو دلیل اینکه مطالعات نشان داده کسانی که ایمنی هیبرید دارند یعنی بیماری را گرفته و واکسن هم دریافت کرده اند، نشان داده نسبت به افرادی که چه فقط ایمنی طبیعی داشتند و چه فقط واکسن دریافت کردند، در برابر اُمیکرون مقاوم تر هستند. درمورد دلتا هم می گفتند می توانند اثربخشی مناسب تری داشته باشند. با توجه به اینکه این اواخر واکسیناسیون اجرا شده و ویروس دلتا در کشور گشته و بیشتر مردم این بیماری را دریافت کردند و پشت آن واکسیناسیون انجام دادند و الان هم واکسن بوستر را تزریق می کنیم ممکن است این موضوع قدری به شرایط و کنترل اُمیکرون در ایران کمک کند اما بازهم می گویم اطلاعات ما درخصوص واکسن گریزی و ایمنی گریزی اُمیکرون در حدی است که نباید روی این موضوع هم حساب کنیم و باید اقدامات مناسب و به موقع را اجرا کنیم و اجازه ندهیم ویروس بگردد، چون گردش ویروس همان طور که درباره دلتا نشان داده شد باعث ایجاد موتاسیون های دیگری می گردد. همان طور که در زمان دلتا، دلتاپلاس را ایجاد کرد، ممکن است اُمیکرون هم این موضوع را داشته باشد. الان حداقل دو زیرمجموعه از اُمیکرون را شناسایی می کنیم که احتمالا تعداد این بیشتر است. می دانیم اگر ویروس هرچقدر بچرخد خطرناک تر می گردد. به غیر از اینکه هر زمان درکنار دلتا هستند در انسان یا حیوانات نوترکیبی آنها می تواند باعث ظهور واریانت های خطرناک تر گردد. اینها مسائلی است که به ما هشدار می دهد که باید بازهم پروتکل ها را سخت ادامه دهیم و محدودیت ها را سخت اجرا کنیم تا خطر گردش ویروس را کم کنیم و دچار سناریویی که در پیک چهارم و پنجم با بی عملی شدیم، نشویم. دیروز شورای علمی کووید یک حرکت بسیار علمی و قشنگی انجام داد که توصیه علمی ما این است که حداقل به مدت 4هفته محدودیت های شدید را اعمال کنیم. وقتی می دانیم اُمیکرون آمده باید پیش دستی کرد. با ویروسی در ارتباط هستیم که بسیار خطرناک است و خود را تغییر می دهد و همیشه جلوتر است، چون انسان ها تصمیم به موقع را نمی گیرند. اگر بازگشایی داشته باشیم و محدودیت ها را اجرا نکنیم به نظر می تواند سناریویی همچون پیک چهارم و پنجم را به وجود بیاورد. برای همین بهترین کاری که می توان کرد برگشت محدودیت ها برای مدت کوتاهی است. حال که می دانیم اُمیکرون در کشور است با محدودیت باید چرخه گردش اُمیکرون را بشکنیم. اگر این کار را بکنیم بسیار پیروز خواهیم شد. اُمیکرون در شرایطی آمده که قبلا این شرایط برای واریانت های دیگر موجود نبوده است. واریانت های دیگر در شرایطی آمدند که یا واکسیناسیون انجام نشده بود یا گردش بالایی از واریانت ها را نداشتیم و الان اُمیکرون فشار ایمونولوژی شدیدی روی آن دارد. خیلی از افراد واکسن دریافت کردند، محدودیت مربوط به اینکه بیماری را گرفتند و ایمن شدند، اینکه در آینده اُمیکرون دربرابر این فشار ایمونولوژی چه رفتاری نشان می دهد را نمی دانیم و نمی توانیم پیش بینی کنیم. می توان این رفتارها را حدس بزنیم ولی به طور دقیق نمی توان خاطرنشان کرد. مثلا درباره دلتاپلاس که تغییر کرده دلتا بود، انتقال آن بیشتر شد و حتی دلتا که زیاد منتقل شد دلتاپلاسی آمد که مقدار گردش ویروس را 20-15 درصد بیشتر کرد. با توجه به خطر اینکه اُمیکرون و دلتا الان وجود دارد و اُمیکرون ویروسی است که توسعه پذیری بالایی دارد و افراد واکسینه هم درگیر این بیماری می شوند و احتمال تغییرات در آن بیشتر گردد و حتی با دلتا آمیخته شد و واریانت نوی ایجاد کند که شاید خیلی خطرناک تر باشد، به ما گوشزد می کند باید دربرابر اُمیکرون بایستیم. این تجربه تاریخی کووید در جهانست. هرچه ویروس در جهان آزادانه بچرخد تغییر خواهد کرد و این تغییرات تا به امروز منجر به به وجود آمدن ویروس های ضعیف تر نشده است. حداقل این است اگر الان اُمیکرون با توجه به شرایط بیرونی و داخلی خود مهاجم نیست و هنوز هم تصور درستی نداریم و این تصویر درست را باید یکی، دوماه دیگر داشته باشیم، وقتی ویروس بچرخد و تعداد موارد ابتلا افزایش یابد، ممکن است موارد ابتلا بیشتر و مرگ ومیر هم بیشتر گردد. باید جلوی این موضوع را گرفت تا مرگ ومیر افزایش نیابد. الان دز سوم از نان شب هم واجب تر است. حتی در اروپا صحبت می گردد واکسن های دز سوم را دریافت کنند. توصیه هایی که می کنند این است که حتما دز بوستر را تزریق کنیم؛ چراکه مطالعات نشان داده دو دز واکسن کافی نیست و ایمنی طبیعی هم کافی نیست. باید دز بوستر تزریق گردد و توصیه بعدی این است که زمان دز بوستر را کاهش دهیم. برای واکسن های مدرنا و فایزر که دوره 6ماهه را برای دز بوستر پیشنهاد دادند، گفتند اگر این را به 4ماه هم تقلیل دهیم بهتر می گردد. برای واکسن های غیبرطرفال بین 3-2ماه و برای واکسن های با کفایت بالاتر به 4ماه می توان زمان را تقلیل داد و واجب است دز بوستر تزریق گردد.

تزریق دز سوم و مقابله راحت تر با اُمیکرون

محمدحسین یزدی، رئیس مرکز تحقیقات واکسن دانشگاه علوم پزشکی تهران هم در ارتباط با شرایط روزهای آینده و مواجهه با اُمیکرون گفت: در رابطه با اینکه مقدار واکسیناسیون در کشور ما چه مقدار است و آیا این مقدار ضریب اطمینان خوبی به ما می دهد که بگوییم جلوی انتشار زیاد اُمیکرون را می گیرد یا خیر، خب ضریب اطمینان برای اینکه اُمیکرون نتواند تلفات زیادی بدهد، بالای 80-70درصد هر دو دز واکسن را باید تزریق کرده باشند. اگر این اتفاق نیفتد ضریب اطمینان بالایی برای مرگ ومیر ناشی از این سویه نخواهیم داشت. در رابطه با اینکه تقدم و تاخر واکسن نسبت به جهان مزیت به شمار میرود یا خیر، نمی توان این طور قضاوت کرد. اینکه زودتر به حدنصاب می رسیدیم خیلی بهتر بود و الان می توانستیم به دز سوم وارد شویم و مردم دز سوم را دریافت کنند. در آن زمان امید ما خیلی بیشتر بود. بنابراین در ضریب اطمینان بالایی به واسطه واکسن برای پیشگیری از ابتلا به اُمیکرون متصور نیستیم. ممکن است آن اتفاق بیفتد، کاملا به رفتار ما بازمی گردد. اینکه چطور رفتار کنیم، این ویروس خود را با آن رفتار ما به روز می کند و سناریویی که می خواهد پیش می برد. الان دز بوستر یا همان دز سوم باید برای کسانی تجویز گردد که 4ماه از دز دوم آنها گذشته باشد. تا قبل از 4ماه به حدی نرسیده که شما بخواهید دز سوم را تزریق کنید. قبل از این زمان، زدن دز سوم با اینکه افزایش چشمگیری در ایجاد آنتی بادی ندارد. بهترین زمانی که می تواند پاسخ ایمنی شما را تقویت کند 4-3ماه بعد از دز دوم است. بنابراین برای اینکه واکسن عمل کند نیاز به زمان دارد. تا زمانی که واکسن در ماکسیمم عملکرد خود است اگر بوستر را دریافت کنید آن عملکرد ارتقا پیدا نمی کند. باید زمان به حدی برسد که سطح ایمنی کاهش می یابد، شما یادآور بزنید که سطح ایمنی این فرد افزایش یابد.

اخبار گروه سایر رسانه ها صرفا بازنشر اخبار سایت ها و خبرگزاری هاست و خبرنگاران هیچ مسئولیتی در قبال آن ندارد.

بازگشت به صفحه رسانه ها