روح زندگی در خانه تاریخی و باشکوه شکوهی یزد - صنایع 90

به گزارش خبرنگاران، خانه تاریخی شکوهی در قلب بافت تاریخی شهر یزد و در مجاورت مسجد جامع نهاده شده است. در تقسیم بندی محله ای، این خانه در محله وقت الساعت نهاده شده است ولی از داخل حیاط خانه، مناره های مسجدجامع و گنبد فیروزه ای سید رکن الدین، هر دو به چشم می آید.

قدمت این خانه مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی است و در نوع خود یکی از زیباترین یادگارهای به جامانده از این دوران محسوب می گردد.

بانی این خانه مرحوم وزیری مؤسس کتابخانه معروف وزیری در یزد بوده و معمار آن استاد علی رضا سبزواری است اما از آنجایی که این خانه توسط خانواده شکوهی، یکی از خانواده های فرهنگی یزد تملک شده، به همین نام نیز مشهور شده است.

در ساخت این بنا، معماری یزدی به خوبی دیده می گردد، این خانه در مجموع دارای معماری درونگرا بوده و از چند بخش مرتبط به هم با خصوصیاتی متفاوت شکل گرفته است، از این رو می توان آن را به بخش های عمومی، خصوصی و خدماتی دسته بندی کرد.

بنا دارای دو ورودی اصلی و فرعی در جبهه جنوبی است که ورودی اصلی آن متشکل از سردر ورودی، پیرنشین های دو طرف آن، درب چوبی با کوبه ها و تزئینات مرسوم و هشتی متصل به آن است. ورودی دیگر مربوط به حیاط کوچک خانه یا حیاط نارنجستان است که داخل کوچه فرعی نهاده شده است.

این خانه از چهار حیاط تشکیل شده که هر کدام دارای کاربری و مفهومی متفاوت است؛ در ابتدای ورودی و سمت چپ، حیاط اصطبل نهاده شده که در داخل این حیاط فضاهایی از قبیل اصطبل، کاه دان و انباری نهاده شده اند که جنبه خدماتی دارند. هشتی هم دارای رسم بندی است که به حیاط اندرونی، بیرونی، انباری و راه پله بام دسترسی دارد.

حیاط بیرونی ارتباط پررنگ تری با هشتی ورودی دارد و برای پذیرایی مهمانان و اهالی بیرون در نظر گرفته شده و در واقع به قلمرو عمومی اختصاص دارد و گرداگرد حیاط بیرونی فضاهایی مانند تالار، اتاق سه دری و ورودی مطبخ نهاده شده است که پس از عبور از راهرو طولانی به حیاط اندرونی می رسیم.

حیاط اندرونی دارای ابعاد بزرگ تری نسبت به دیگر حیاط ها است و پیرامون آن، فضاهایی مانند تالار، اتاق های سه دری و اتاق پنج دری رو به روی تالار که به آن شاه نشین می گویند، نهاده شده است.

از حیاط اندرونی به فضای حوض خانه راه وجود دارد البته حوض خانه خود فضای ارتباطی بین حیاط اندرونی و حیاط نارنجستان است و فضای حوض خانه هم دارای تزئینات رسمی بندی زیبایی است.

همچنین دو بادگیری که در این خانه وجود دارد باعث خنک شدن این فضا و فضاهای مرتبط می گردد و حیاط نارنجستان با پلان مربع در جبهه جنوبی خانه نهاده شده است و دارای ورودی مستقل است.

پیرامون این حیاط فضاهایی مانند تالار، سه دری، انبار و آبریزگاه وجود دارد و کاربری این حیاط بیشتر برای برگزاری جلسات و مراسم خاص بوده و وجه تسمیه آن به خاطر کاشت درخت نارنج است و در حال حاضر به عنوان مهمانسرا مورد استفاده قرار می گیرد.

از سال 1383 این خانه به عنوان پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی یزد مورد استفاده نهاده شد.