کمربند کویپر چیست و کجاست؟
به گزارش صنایع 90، وقتی به منظومه شمسی فکر می کنیم، معمولاً سیاراتی مثل زمین، مریخ، مشتری و زحل در ذهنمان نقش می بندد، اما این تنها بخشی از دنیای شگفت انگیز اطراف ماست. در مرزهای بیرونی منظومه، فراتر از مدار نپتون، کمربندی گسترده از اجرام یخی واقع شده است که به آن کمربند کویپر می گویند. این ناحیه، که نام خود را از ستاره شناس هلندی-آمریکایی جرارد کویپر گرفته، خانه هزاران جرم یخی، از جمله سیاره کوتوله پلوتون است. این کمربند نقشی کلیدی در درک منشأ و تکامل منظومه شمسی دارد. دانشمندان بر این باورند که این منطقه بقایای دوران اولیه شکل گیری سیارات را در خود جای داده است، به همین علت مطالعه آن می تواند سرنخ هایی ارزشمند درباره گذشته کهکشان راه شیری ارائه دهد. اما کمربند کویپر چیست و کجاست؟ چرا مطالعه آن برای اخترشناسان اهمیت دارد؟ و چه چیزهایی در این منطقه نهفته است؟ در این مقاله، به این پرسش ها پاسخ خواهیم داد.

کمربند کویپر چیست؟
وقتی به انتهای منظومه شمسی نگاه می کنیم، جایی فراتر از مدار نپتون، منطقه ای رازآلود و گسترده وجود دارد که آن را با نام کمربند کویپر می شناسیم. این کمربند یکی از منطقه ها کمتر شناخته شده و در عین حال بسیار مهم در منظومه شمسی است که در لبه این سامانه واقع شده است. این کمربند مجموعه ای بزرگ از اجرام یخی و سنگی است که به جای مانده دوران اولیه شکل گیری منظومه شمسی محسوب می گردد. در واقع، می توان آن را یک حلقه غول پیکر از اجرام کوچک و بزرگ دانست که عمدتاً از یخ های مختلف، شامل یخ آب، متان و آمونیاک تشکیل شده است.
این منطقه از نظر ساختاری شباهت زیادی به کمربند سیارکی دارد که بین مریخ و مشتری قرار گرفته، اما تفاوت اصلی آن در ترکیبات و میزان اجرام موجود در آن است. در حالی که کمربند سیارکی عمدتاً از سنگ و فلزات تشکیل شده، اجرام کمربند کویپر بیشتر از مواد یخی ساخته شده اند. همین ویژگی باعث می گردد که بسیاری از آن ها نسبت به نور خورشید بازتاب بالایی داشته باشند و در تصاویر تلسکوپی به صورت نقاطی روشن دیده شوند.
یکی از مهم ترین ویژگی های این کمربند، میزبانی از پلوتون، نهمین جرم شناخته شده بزرگ در منظومه شمسی، است. برای دهه ها، پلوتون به عنوان نهمین سیاره منظومه شمسی شناخته می شد، اما پس از کشف اجرام مشابه در این کمربند، دانشمندان تصمیم گرفتند که تعریف سیاره را تغییر دهند و پلوتون را در دسته تازهی به نام سیارات کوتوله قرار دهند. علاوه بر پلوتون، اجرام دیگری مانند اریس، ماکی ماکی و هائومیا نیز در این کمربند کشف شده اند که نشان می دهد این منطقه دورافتاده، همچنان ناشناخته های زیادی برای ما دارد. بعضی از این اجرام ویژگی های خاصی دارند که آن ها را از دیگر اجرام منظومه شمسی متمایز می نماید. برای مثال، هائومیا شکلی بیضوی دارد و به سرعت به دور خود می چرخد که باعث شده سطح آن تغییرات جالبی را نشان دهد.
کمربند کویپر بعلاوه منبع بسیاری از دنباله دارهای کوتاه مدت است؛ دنباله دارهایی که مدار آن ها به گونه ای است که هر چند دهه یک بار به نزدیکی خورشید بازمی گردند. این اجرام، تحت تأثیر گرانش سیارات غول پیکر، به ویژه نپتون، از مسیر خود منحرف شده و به درون منظومه شمسی کشیده می شوند. در واقع، می توان گفت که این کمربند نقش مهمی در پویایی منظومه شمسی ایفا می نماید.
از زمان کشف این منطقه، دانشمندان کوشش زیادی برای مطالعه آن انجام داده اند. یکی از مهم ترین مأموریت های فضایی که اطلاعات ارزشمندی درباره این منطقه ارائه داده، مأموریت نیوهورایزنز ناسا است. این کاوشگر در سال 2015 از کنار پلوتون عبور کرد و تصاویری بی نظیر از سطح این سیاره کوتوله و بعضی از اجرام این کمربند به زمین ارسال کرد. پس از آن، نیوهورایزنز به مسیر خود ادامه داد و از اجرامی دورتر در این کمربند بازدید کرد. کمربند کویپر به نوعی مرز پایانی منظومه شمسی محسوب می گردد. در آن سوی این منطقه، ابر اورت واقع شده است که منشأ دنباله دارهای بلندمدت است. اگرچه این منطقه هنوز کاملاً مورد آنالیز قرار نگرفته، اما پژوهشگران معتقدند که این کمربند و ابر اورت ارتباط نزدیکی با هم دارند و مطالعه آن ها می تواند اطلاعات مهمی درباره منشأ سیارات و حتی کهکشان در اختیار ما قرار دهد.
کمربند کویپر کجاست؟
برای پاسخ به این پرسش که کمربند کویپر کجاست، ابتدا باید به موقعیت آن در منظومه شمسی توجه کنیم. این ناحیه از حدود 30 واحد نجومی (AU) تا 50 واحد نجومی از خورشید امتداد دارد. یک واحد نجومی معادل فاصله زمین تا خورشید (حدود 150 میلیون کیلومتر) است، بنابراین کمربند کویپر در فاصله ای بین 4.5 تا 7.5 میلیارد کیلومتری از خورشید واقع شده است. این یعنی این کمربند بسیار دورتر از سیارات داخلی و حتی غول های گازی مانند مشتری، زحل و اورانوس است.
این منطقه به نوعی مرز بیرونی منظومه شمسی محسوب می گردد و پس از آن، ناحیه ابر اورت واقع شده است که مخزنی از دنباله دارهای دوردست است. برخلاف کمربند سیارکی که ساختاری نسبتاً متمرکز دارد، این کمربند گسترده و پراکنده است و اجرام آن در مدارهایی غیرعادی به دور خورشید می چرخند. پلوتون، معروف ترین جرم این کمربند، در قسمت داخلی آن واقع شده است. این سیاره کوتوله در فاصله حدود 39.5 واحد نجومی از خورشید واقع شده است و هر مدار کامل آن به دور خورشید، معادل 248 سال زمینی طول می کشد. در این منطقه، اجرام بسیاری کشف شده اند که دانشمندان آن ها را تحت عنوان اجرام کمربند کویپر (KBOs - Kuiper Belt Objects) دسته بندی می نمایند.
کمربند کویپر در منظومه شمسی از نظر دینامیکی دارای دو بخش اصلی است:
1. اجرام کلاسیک که در مدارهایی پایدار و تقریباً دایره ای حرکت می نمایند.
2. اجرام پراکنده که مدارهای نامنظم و کشیده دارند و به نظر می رسد تحت تأثیر گرانش نپتون قرار گرفته اند.
مطالعات اخیر نشان داده که کمربند کویپر بسیار متنوع تر از چیزی است که پیش تر تصور می شد. بعضی از اجرام این منطقه دارای قمرهای کوچک هستند، بعضی دیگر ترکیبات سطحی خاصی دارند که نشان دهنده فرآیندهای شیمیایی پیچیده ای است که در طول میلیاردها سال رخ داده است.
اگرچه این منطقه برای تلسکوپ های زمینی بسیار تاریک است، اما مأموریت های فضایی مانند نیوهورایزنز اطلاعات ارزشمندی درباره این ناحیه به دست آورده اند. این کاوشگر که در سال 2006 پرتاب شد، در سال 2015 از کنار پلوتون عبور کرد و سپس به سمت جرمی به نام آرروکوت (Arrokoth) در این کمربند حرکت کرد. تصاویر و داده های نیوهورایزنز نشان دادند که بعضی از اجرام این کمربند، ساختاری دوگانه دارند و احتمالاً از برخورد و ادغام اجرام کوچک تر شکل گرفته اند.
عکس کمربند کویپر
مشاهده کمربند کویپر به علت فاصله زیاد آن از سیاره زمین و نور اندکی که اجرام این منطقه بازتاب می دهند، بسیار سخت است. برخلاف سیارات درونی منظومه شمسی که به علت نزدیکی شان، حتی با تلسکوپ های آماتوری هم قابل مشاهده اند، اجرام کمربند کویپر (KBOs) در تاریکی فضا پنهان شده اند و تنها ابزارهای پیشرفته نجومی قادر به آنالیز آن ها هستند.
یکی از اولین تصاویری که وجود اجرام در این کمربند را تأیید کرد، در اوایل دهه 1990 میلادی به وسیله تلسکوپ های زمینی به ثبت رسید. اما پیشرفت واقعی در مشاهده این منطقه، زمانی رخ داد که مأموریت نیوهورایزنز (New Horizons) به وسیله ناسا طراحی شد. این کاوشگر که در سال 2006 به فضا پرتاب شد، ابتدا از سیاره کوتوله پلوتون در سال 2015 عبور کرد و تصاویری خیره نماینده از سطح آن را به زمین ارسال کرد. اما مأموریت نیوهورایزنز به همین جا ختم نشد. این فضاپیما به سمت یکی از اجرام کمربند کویپر به نام آرروکوت (Arrokoth) حرکت کرد و در سال 2019 پیروز شد تصاویری دقیق از آن ثبت کند.
تصاویر ارسال شده از آرروکوت نشان داد که این جرم از دو بخش به هم چسبیده تشکیل شده است، که احتمالاً نتیجه برخورد آرام دو جرم کوچک تر در اوایل تاریخ منظومه شمسی است. این یافته به دانشمندان یاری کرد تا چگونگی شکل گیری اجرام کمربند کویپر را بهتر درک نمایند.
علاوه بر نیوهورایزنز، تلسکوپ فضایی هابل نیز نقش مهمی در تصویربرداری از این کمربند داشته است. هابل توانسته اجرام متعددی را در این منطقه شناسایی کند، از جمله ماکی ماکی، اریس و هائومیا که هر سه در دسته سیارات کوتوله قرار دارند. تصاویر این تلسکوپ نشان می دهند که سطح بسیاری از اجرام کمربند کویپر پوشیده از یخ متان، آب و نیتروژن است، که بازتاب نوری آن ها را تا حدودی افزایش می دهد، اما همچنان تماشا آن ها بدون تجهیزات پیشرفته غیرممکن است.
یکی از چالش های بزرگ در تصویربرداری از این کمربند، میزان کم نوری است که از این منطقه به ما می رسد. با فاصله حدود 4.5 تا 7.5 میلیارد کیلومتری از خورشید، این اجرام در تاریکی نسبی قرار دارند و تنها میزان اندکی از نور خورشید را منعکس می نمایند. حتی تلسکوپ فضایی جیمز وب نیز که توانایی مشاهده اجرام دوردست را دارد، برای ثبت تصاویر واضح از این منطقه با چالش هایی جدی روبه رو است.
علاوه بر تصاویر نوری، دانشمندان از داده های طیف سنجی نیز برای مطالعه ترکیبات سطحی اجرام کمربند کویپر استفاده می نمایند. این تکنیک نشان داده که بعضی از اجرام این منطقه دارای سطحی بسیار سرخ رنگ هستند، که احتمالاً به علت واکنش های شیمیایی ناشی از تابش کیهانی روی یخ های سطحی آن ها است.
با پیشرفت فناوری های تصویربرداری، احتمالاً در سال های آینده تصاویر دقیق تری از اجرام این کمربند دریافت خواهیم کرد. مأموریت های فضایی آینده، مانند کاوشگرهایی که ممکن است به سمت پلوتون یا سایر اجرام این منطقه ارسال شوند، می توانند اطلاعات بیشتری درباره ساختار و ویژگی های فیزیکی این اجرام ارائه دهند.
فاصله کمربند کویپر از خورشید
یکی از سؤالات رایجی که درباره این منطقه مطرح می گردد، این است که فاصله کمربند کویپر از خورشید چقدر است؟ پاسخ به این پرسش مستقیماً به تعریف و محدوده این کمربند بستگی دارد. این منطقه از مدار نپتون شروع می گردد، یعنی در حدود 30 واحد نجومی (AU) از خورشید، و تا فاصله تقریبی 50 واحد نجومی امتداد دارد. برای درک بهتر این فاصله، باید بدانیم که یک واحد نجومی (AU) معادل فاصله زمین تا خورشید، یعنی حدود 150 میلیون کیلومتر است. بنابراین، کمربند کویپر از حدود 4.5 میلیارد کیلومتری خورشید شروع شده و تا حدود 7.5 میلیارد کیلومتری آن توسعه می یابد.
برای مقایسه، سیاره مشتری در فاصله 5.2 واحد نجومی از خورشید واقع شده است و زحل در حدود 9.5 واحد نجومی. اما حتی دورترین سیارات منظومه شمسی، یعنی اورانوس (19.8 واحد نجومی) و نپتون (30 واحد نجومی)، همچنان در فاصله بسیار کمتری نسبت به این کمربند قرار دارند. از آنجا که کمربند کویپر در منظومه شمسی در ناحیه بسیار دوردستی قرار گرفته، نور خورشید در این منطقه بسیار ضعیف تر از چیزی است که روی زمین تجربه می کنیم. در واقع، شدت نور خورشید در کمربند کویپر فقط حدود یک هزارم آن چیزی است که ما روی زمین دریافت می کنیم. به همین علت، اجسام این کمربند بسیار سرد هستند و دمای آن ها به حدود 220- درجه سانتی گراد می رسد.
این فاصله زیاد بعلاوه باعث شده که کاوش های فضایی برای رسیدن به کمربند کویپر بسیار سخت و زمان بر باشند. به عنوان مثال، نیوهورایزنز که در سال 2006 به فضا پرتاب شد، تقریباً نه سال طول کشید تا به پلوتون برسد. پس از عبور از این سیاره کوتوله، این کاوشگر همچنان به حرکت خود در این کمربند ادامه داد و به سمت جرم آرروکوت رفت. این نشان می دهد که حتی با سریع ترین فضاپیماهای موجود، رسیدن به کمربند کویپر همچنان چالشی بزرگ محسوب می گردد.
یکی از نکات جالب درباره فاصله کمربند کویپر از خورشید این است که این منطقه، حد پایانی سیارات منظومه شمسی محسوب می گردد، اما هنوز هم در داخل مرزهای گرانشی خورشید واقع شده است. فراتر از این منطقه، ابر اورت قرار گرفته که محل منشأ بسیاری از دنباله دارهای بلندمدت است. دانشمندان بر این باورند که مطالعه این کمربند می تواند اطلاعات مهمی درباره تاریخچه منظومه شمسی ارائه دهد. زیرا این منطقه نسبت به نواحی داخلی تر، تغییرات کمتری داشته و مواد سازنده آن تا حد زیادی دست نخورده به جای مانده اند. بنابراین، آنالیز دقیق این کمربند می تواند به ما یاری کند تا درک بهتری از فرآیندهای شکل گیری سیارات، دنباله دارها و حتی منشأ آب روی زمین به دست آوریم.
کمربند کویپر در منظومه شمسی
کمربند کویپر در منظومه شمسی یکی از اسرارآمیزترین منطقه ها فراتر از مدار نپتون است که دانشمندان برای درک ساختار و تکامل آن، سال ها تحقیق نموده اند. این کمربند که شامل هزاران جرم یخی و سنگی است، در مقایسه با دیگر نواحی منظومه شمسی، کمتر شناخته شده به جای مانده و به علت فاصله زیاد آن از خورشید، مطالعه مستقیم آن بسیار سخت است. اما آنچه تا به امروز تعیین شده، نشان می دهد که این ناحیه نقشی کلیدی در درک منشأ سیارات، دنباله دارها و حتی سرنوشت اولیه منظومه شمسی دارد.
یکی از ویژگی های شاخص کمربند کویپر، تنوع اجرام آن است. در حالی که بعضی از اجرام موجود در این کمربند تنها تکه های کوچک یخی و سنگی هستند، بعضی دیگر به میزان سیارات کوتوله رشد نموده اند. از جمله معروف ترین اجرام این ناحیه، می توان به پلوتون، اریس، ماکی ماکی و هائومیا اشاره نمود. این سیارات کوتوله، برخلاف سیارات اصلی منظومه شمسی، مسیر مداری مستقلی ندارند و تحت تأثیر گرانش نپتون، مدارهای نامنظمی را دنبال می نمایند.
یکی از نکات جالب درباره این کمربند این است که بسیاری از دنباله دارهای کوتاه مدت منظومه شمسی، منشأ خود را از این منطقه دارند. دنباله دارهایی مانند هالی که هر چند دهه یک بار به داخل منظومه شمسی بازمی گردند، احتمالاً در کمربند کویپر شکل گرفته اند و تحت تأثیر گرانش سیارات غول پیکر، به سمت خورشید راهنمایی شده اند. این نشان می دهد که کمربند کویپر همچنان فعال است و بعضی از اجرام آن در طول زمان، مسیرهای متفاوتی را در پیش می گیرند.
مطالعه کمربند کویپر در منظومه شمسی بعلاوه می تواند اطلاعات مهمی درباره تاریخچه زمین و سیارات دیگر ارائه دهد. بعضی از دانشمندان بر این باورند که برخوردهای اجرام این ناحیه با زمین در گذشته های دور، ممکن است نقش مهمی در تأمین آب و مواد آلی اولیه روی سیاره ما داشته باشد. آنالیز ترکیبات سطحی اجرام این کمربند نشان داده که بسیاری از آن ها حاوی یخ های آلی و ترکیبات پیچیده کربنی هستند که می توانند سرنخ هایی از فرآیندهای شیمیایی اولیه در منظومه شمسی باشند.
بعلاوه، کشف اجرام بزرگی مانند اریس در سال 2005، باعث شد که تعریف سیاره در نجوم مورد بازبینی قرار گیرد. تا پیش از این، پلوتون به عنوان نهمین سیاره منظومه شمسی شناخته می شد، اما با کشف اجرامی هم میزان یا حتی بزرگ تر از آن در کمربند کویپر، اتحادیه بین المللی نجوم تصمیم گرفت که دسته بندی تازهی تحت عنوان سیاره کوتوله را معرفی کند و پلوتون را از لیست سیارات خارج کند. این تصمیم باعث شد که توجه علمی به این کمربند بیش از پیش افزایش یابد، زیرا تعیین شد که این منطقه می تواند حاوی تعداد زیادی جرم آسمانی با میزان های متفاوت باشد.
علاوه بر اجرام اصلی، در این کمربند، تعداد زیادی از قمرهای غیرمعمول نیز کشف شده اند. بعضی از این قمرها، مانند شارون، بزرگ ترین قمر پلوتون، ویژگی های جالبی دارند که آن ها را از قمرهای داخلی تر منظومه شمسی متمایز می نماید. بعضی از این قمرها ممکن است در گذشته اجرامی مستقل بوده باشند که بعدها به وسیله گرانش سیارات کوتوله به دام افتاده اند. با توجه به این که کمربند کویپر در لبه منظومه شمسی واقع شده است، مطالعه آن می تواند سرنخ هایی درباره محیط های فراتر از این منطقه، از جمله ابر اورت ارائه دهد. این ابر که فراتر از این کمربند واقع شده است، منشأ دنباله دارهای بلندمدت است و هنوز اطلاعات زیادی درباره ساختار آن در دست نیست. آنالیز اجرام کمربند کویپر می تواند ما را یک گام به درک بهتر این نواحی مرموز نزدیک تر کند.
با وجود تمام اکتشافاتی که تا به امروز درباره کمربند کویپر انجام شده، هنوز بسیاری از پرسش ها درباره آن بی پاسخ به جای مانده است. مأموریت های آینده ناسا و دیگر سازمان های فضایی، از جمله استفاده از تلسکوپ های پیشرفته تر و ارسال کاوشگرهای تازه، می تواند به ما یاری کند تا اسرار بیشتری از این منطقه ناشناخته را کشف کنیم.
ارتباط کمربند کویپر با ابر اورت؛ دو مرز دوردست منظومه شمسی
کمربند کویپر و ابر اورت دو ناحیه دورافتاده در منظومه شمسی هستند که اگرچه ویژگی های متفاوتی دارند، اما از بعضی جهات به هم مرتبط اند. این کمربند نزدیک تر به خورشید واقع شده است و شامل اجرام یخی و سیارات کوتوله ای مانند پلوتون است، درحالی که ابر اورت یک پوسته کروی بزرگ از اجرام یخی در فاصله ای بسیار دورتر از خورشید محسوب می گردد.
دانشمندان معتقدند که بسیاری از دنباله دارهای بلندمدت، مانند دنباله دار هیل-باپ، از ابر اورت سرچشمه می گیرند، درحالی که دنباله دارهای کوتاه مدت، مانند دنباله دار هالی، عمدتاً از این کمربند می آیند. این تفاوت به علت موقعیت مداری و نیروی گرانشی سیارات بزرگ مانند نپتون است که می تواند اجرام را از کمربند کویپر به داخل منظومه بفرستد.
یکی از فرضیات جالب درباره این دو ناحیه این است که هر دو ممکن است بقایای سیاره زایی اولیه باشند. در مراحل شروعین تشکیل منظومه شمسی، بسیاری از اجرام کوچک در اثر فعل وانفعالات گرانشی به سمت نواحی بیرونی رانده شدند و امروزه به عنوان اعضای کمربند کویپر و ابر اورت به جای مانده اند. درک بهتر ارتباط میان این دو ناحیه می تواند به ما در فهم ساختار کهکشان راه شیری و حتی نحوه توزیع مواد در سایر منظومه های سیاره ای یاری کند.
آیا کمربند کویپر بقایای یک سیاره ناتمام است؟
یکی از نظریات جذابی که درباره کمربند کویپر مطرح شده، این است که این ناحیه ممکن است بقایای تشکیل یک سیاره ناتمام باشد. در مراحل اولیه شکل گیری منظومه شمسی، اجرام کوچک یخی و سنگی در منطقه ها مختلف اطراف خورشید در حال ترکیب و ادغام بودند تا سیاراتی مانند زمین، مریخ و مشتری شکل بگیرند. اما در نواحی دورتر از خورشید، تأثیر نیروی گرانشی سیارات غول پیکر مانند نپتون مانع از آن شد که این اجرام کوچک بتوانند یکدیگر را جذب نموده و به یک سیاره کامل تبدیل شوند.
این کمربند درواقع مجموعه ای از این اجرام پراکنده است که به علت تأثیرات گرانشی و شرایط محیطی نتوانستند به یک جسم واحد تبدیل شوند. در این منطقه، سیارات کوتوله ای مانند پلوتون، اریس، هائومیا و ماکی ماکی قرار دارند که هرکدام ویژگی های خاص خود را دارند اما ازنظر میزان و جرم، بسیار کوچک تر از سیارات اصلی منظومه شمسی هستند. اگر کمربند کویپر واقعاً قرار بود تبدیل به یک سیاره گردد، احتمالاً شاهد جرمی بزرگ تر از پلوتون بودیم که در همان ناحیه مدار خود را حفظ نموده باشد.
یکی از دلایل اصلی که این اتفاق نیفتاد، موقعیت ویژه کمربند کویپر در منظومه شمسی است. نپتون، به عنوان آخرین سیاره اصلی منظومه، تأثیر شدیدی بر مدار اجرام کمربند کویپر دارد. این تأثیرات باعث شده که بسیاری از اجرام این منطقه در مدارهای نامنظم و بی ثبات قرار بگیرند و فرصت لازم برای ادغام و تشکیل یک سیاره را پیدا ننمایند. امروزه، مطالعات بر روی ترکیب و حرکت اجرام موجود در کمربند کویپر می تواند اطلاعات بیشتری درباره تاریخ اولیه منظومه شمسی ارائه دهد. در حقیقت، این کمربند را می توان یک موزه طبیعی از دوران پیدایش منظومه شمسی دانست که به دانشمندان امکان مطالعه موادی را می دهد که از چهار میلیارد سال پیش تا به امروز تقریباً بدون تغییر به جای مانده اند.
تأثیر کمربند کویپر بر سیارات منظومه شمسی
برخلاف تصور رایج، کمربند کویپر تنها یک ناحیه دوردست و بدون تأثیر در منظومه شمسی نیست. این منطقه نه تنها اجرام خود را در فضا پراکنده می نماید، بلکه بر روی بعضی از سیارات داخلی و حتی زمین نیز تأثیرگذار بوده است. یکی از مهم ترین تأثیرات آن، فراوری دنباله دارهای کوتاه مدت است که در طول تاریخ، به سمت خورشید حرکت نموده و حتی با زمین برخورد نموده اند.
دنباله دارهای کوتاه مدت، برخلاف دنباله دارهای بلندمدت که از ابر اورت می آیند، مدارهایی دارند که در بازه های زمانی کوتاه تر به نزدیکی خورشید بازمی گردند. بسیاری از این اجرام از کمربند کویپر سرچشمه گرفته و در اثر نیروی گرانشی سیارات بزرگی مانند نپتون و مشتری، به سمت بخش های داخلی منظومه شمسی راهنمایی شده اند. این دنباله دارها از موادی مانند یخ، غبار و ترکیبات آلی تشکیل شده اند و برخورد آن ها با زمین در گذشته های دور، احتمالاً در شکل گیری آب و حتی ترکیبات زیستی نقش داشته است.
علاوه بر این، کمربند کویپر تأثیرات مستقیمی بر سیارات خارجی، به ویژه نپتون، دارد. بسیاری از قمرهای عجیب و نامتعارف این سیاره، مانند تریتون، احتمالاً از کمربند کویپر به دام افتاده اند. تریتون برخلاف بیشتر قمرهای دیگر، مداری معکوس نسبت به چرخش نپتون دارد، که این نشان می دهد در گذشته دور، این قمر یک جسم مستقل در کمربند کویپر بوده که بعدها به وسیله نیروی گرانشی نپتون جذب شده است.
یکی دیگر از تأثیرات کمربند کویپر، تغییرات در مدارهای سیارات خارجی است. نپتون، اورانوس و حتی مشتری در طول میلیون ها سال، تحت تأثیر نیروهای گرانشی اجرام موجود در این کمربند قرار گرفته اند که این امر می تواند تأثیراتی بر پایداری مدار آن ها و حتی حرکت کل منظومه شمسی در کهکشان راه شیری داشته باشد. با ادامه تحقیقات، دانشمندان امیدوارند که شناخت بیشتری از تأثیرات کمربند کویپر بر سیارات و اجرام منظومه شمسی به دست آورند.
سخن آخر
کمربند کویپر یکی از مهم ترین منطقه ها منظومه شمسی است که درک آن می تواند اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخچه شکل گیری سیارات و منشأ اجرام یخی ارائه دهد. این منطقه، که شامل هزاران جسم کوچک و چند سیاره کوتوله مانند پلوتون است، تأثیرات گسترده ای بر مدار سیارات خارجی و حرکت دنباله دارها دارد. با پیشرفت ابزارهای رصدی و مأموریت های فضایی مانند نیوهورایزنز، شناخت ما از این ناحیه روزبه روز بیشتر می گردد. با این حال، کمربند کویپر همچنان پر از ناشناخته هاست. آیا می توان در این منطقه سیارات ناشناخته ای را کشف کرد؟ آیا اجرامی در آن وجود دارند که بتوانند اطلاعاتی درباره کهکشان راه شیری ارائه دهند؟ پاسخ این پرسش ها به پژوهش های آینده بستگی دارد. اما چیزی که تعیین است، اهمیت کلیدی این منطقه در درک بهتر منظومه شمسی و گذشته آن است.
منبع: خبرنگاران مگ
منبع: دیجیکالا مگ